قدمت مهر

قدمت مهر

اينک كه دانستيم مهر در ويد هم كه قديمترين كتاب مذهبى دنيا بشمار است، نام و نشانى دارد و ضمناً هم دانستيم كه اين فرشته راستى و پيروزى نيز بسيار كهن سال است. از خطوط ميخى كه از هزار و چهارصد سال پيش از مسيح ميباشد نيز از قدمت او خبرى داريم. خطوط ميخى مذكور كه در كاتپاتوكا Katpatuka (مملكتى از آسياى صغير) پيدا شد، شاهد است كه دسته اى از قوم حتيت در ميتانى Mitani در شمال عراق حاليه (بين‌النهرين)، مترا و وارونا و اندرا و نساتيا Nasatya را كه از پروردگاران هند و ايرانى هستند ميپرستيده‌اند.١ اين پروردگار عهد آريائى و فرشته زرتشتى در همه جا همراه ايران بوده و باندازهٔ مليّت ما قديم است. هنوز هم در ايران پيروان آئين زرتشت در روز جشن مهرگان كه ذكرش بيايد، برايش قربانى ميكنند و مجلس ايران پس از بيشتر از هزار سال فراموشى، دگرباره مانند پارينه حمايت هفتمين ماه سال را بدست اين فرشته مهربان سپرد.

١ حتيت‌ها قوم اريائى‌نژاد كه در سوريه و آسياى صغير سلطنت يافتند. در تورات باسم هاختى Hakhtti قادر از آنها ذكرى شده است. مادر سليمان كه داود بخيانت او را از دست شوهرش گرفت از اين قوم است. آنان نيز مانند ايرانيان بخدا، بغ ميگفتند. بواسطه زد و خوردهائى كه ميان آنان و مصريان و اشوريان واقع شده، كتيبه‌هاى قديم اين دو مملكت آنانرا در قبطى، خيتا Kheta و در اشورى، ختى Khatti ناميده‌اند.

رجوع شود به Cumont Mithra p.2

و به Geschichte der Meder und Perser von Justin Prášek Gotha 1906 I Band S. 25

يشت‌ها بخش نخست - گزارش استاد ابراهيم پورداود

ن٢ص۳۹۵

انجمن ايرانشناسى.

ويژه‌نامه مهرماه ١٣٩٣