۱۴۰۲ آبان ۱, دوشنبه

روز نثر پارسی

یکم آبان، روز ملّی #نثر_پارسی فرخنده باد. «سپاس و آفرین خدای را که این جهان و آن جهان را آفرید و ما بندگان را اندر جهان پدیدار کرد و نیک‌اندیشان را و بدکرداران را پاداش و بادافراه برابر داشت.» از مقدمۀ #شاهنامۀ_ابومنصوری، کهن‌ترین یادگار نثر پارسی (۳۴۶ هجری) بقلم #ابومنصور_معمری.

نسحۀ خطی مقدمۀ قدیم شاهنامۀ ابومنصوری در ابتدای یک نسخه از شاهنامۀ فردوسی (سدۀ ۱۵ میلادی)

See Also / بیشتر بخوانید

*ابومنصور محمد‌بن‌عبدالله مُعَمّری وزیر ابومنصور محمد‌بن‌عبدالرزاق سپهسالار خراسان (مقتول بسال ۳۵۰ هجری = ۹۶۱ میلادی) است. هنگامیکه ابومنصور محمد سپهسالار خراسان گروهی از دانندگان تاریخ ایران کهن را برای تألیف شاهنامه‌یی گرد آورد ابومنصور معمری را بسرپرستی آنان برگزید و او، چون کار تدوین آن کتاب در سال ۳۴۶ هجری (۹۵۷ میلادی) باتمام رسید، مقدمه‌یی بر آن نوشت که فعلا در میان آثار تاریخ‌دار نثر پارسی که بدست ما رسیده از همه قدیمترست. (دربارۀ صحت انتساب رساله در احکام فقه حنفی به ابوالقاسم‌بن‌محمد سمرقندی متوفی بسال ۳۴۳ هجری اطمینان قطعی نیست.) درین مقدمه کلمات عربی نادر و شیوۀ نگارش آن بسیار ساده و از بسیاری جهات بشیوۀ نثر پهلوی نزدیک است.
(مقدمۀ قدیم شاهنامۀ ابومنصوری بتصحیح دقیق مرحوم میرزا محمدخان قزوینی انتشار یافته و در مجلد دوم از کتاب «بیست مقالۀ قزوینی» بسعی و اهتمام مرحوم عباس اقبال آشتیانی بسال ۱۳۱۳ شمسی در تهران طبع شده است.)
*متن از کتاب گنجینۀ سخن، پارسی‌نویسان بزرگ و منتخب آثار آنان، جلد اول، از ابومنصور معمری تا ابوالفضل بیهقی، با مقدمه در تاریخ تحول نثر پارسی، تألیف شادروان ذبیح‌الله صفا، انتشارات دانشگاه تهران.
  • برای آگاهی بیشتر دربارۀ «تاریخ نثر پارسی از اوایل عهد اسلامی تا روزگار ما» به صفحۀ ۳ تا ۲۲ از همین کتاب (=گنجینۀ سخن) مراجعه فرمایند.
  • همچنین برای آگاهی بیشتر دربارۀ زندگی و آثار ابومنصور مُعَمّری به مدخل ABŪ MANṢŪR MAʿMARĪ در دانشنامۀ ایرانیکا بقلم دکتر جلال خالقی مطلق مراجعه فرمایند.
The Encyclopædia Iranica, Dj. Khalegi-Motlagh:

ABŪ MANṢŪR MAʿMARĪ, minister (dastūr) of Abū Manṣūr b. ʿAbd-al-Razzāq (d. 350/961), a military commander of Khorasan under the Samanids. When the latter decided to have a Šāh-nāma composed in New Persian, he instructed his minister to gather in Ṭūs a number of Zoroastrian scholars and dehqāns; under Maʿmarī’s direction they translated the Pahlavi Xwadāy-nāmag (q.v.), expanding it with material from other sources...

  • این نسخه از مقدمۀ قدیم شاهنامۀ ابومنصوری و شاهنامۀ فردوسی در صفحۀ کتابخانه بادلین دانشگاه آکسفورد بصورت آنلاین و با کیفیت بسیار خوب بصورت رایگان در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد:
Bodleian Library MS. Ouseley Add. 176
Bodleian Libraries, University of Oxford