۱۴۰۲ آبان ۱, دوشنبه

روز نثر پارسی

یکم آبان، روز ملّی #نثر_پارسی فرخنده باد. «سپاس و آفرین خدای را که این جهان و آن جهان را آفرید و ما بندگان را اندر جهان پدیدار کرد و نیک‌اندیشان را و بدکرداران را پاداش و بادافراه برابر داشت.» از مقدمۀ #شاهنامۀ_ابومنصوری، کهن‌ترین یادگار نثر پارسی (۳۴۶ هجری) بقلم #ابومنصور_معمری.

نسحۀ خطی مقدمۀ قدیم شاهنامۀ ابومنصوری در ابتدای یک نسخه از شاهنامۀ فردوسی (سدۀ ۱۵ میلادی)

See Also / بیشتر بخوانید

*ابومنصور محمد‌بن‌عبدالله مُعَمّری وزیر ابومنصور محمد‌بن‌عبدالرزاق سپهسالار خراسان (مقتول بسال ۳۵۰ هجری = ۹۶۱ میلادی) است. هنگامیکه ابومنصور محمد سپهسالار خراسان گروهی از دانندگان تاریخ ایران کهن را برای تألیف شاهنامه‌یی گرد آورد ابومنصور معمری را بسرپرستی آنان برگزید و او، چون کار تدوین آن کتاب در سال ۳۴۶ هجری (۹۵۷ میلادی) باتمام رسید، مقدمه‌یی بر آن نوشت که فعلا در میان آثار تاریخ‌دار نثر پارسی که بدست ما رسیده از همه قدیمترست. (دربارۀ صحت انتساب رساله در احکام فقه حنفی به ابوالقاسم‌بن‌محمد سمرقندی متوفی بسال ۳۴۳ هجری اطمینان قطعی نیست.) درین مقدمه کلمات عربی نادر و شیوۀ نگارش آن بسیار ساده و از بسیاری جهات بشیوۀ نثر پهلوی نزدیک است.
(مقدمۀ قدیم شاهنامۀ ابومنصوری بتصحیح دقیق مرحوم میرزا محمدخان قزوینی انتشار یافته و در مجلد دوم از کتاب «بیست مقالۀ قزوینی» بسعی و اهتمام مرحوم عباس اقبال آشتیانی بسال ۱۳۱۳ شمسی در تهران طبع شده است.)
*متن از کتاب گنجینۀ سخن، پارسی‌نویسان بزرگ و منتخب آثار آنان، جلد اول، از ابومنصور معمری تا ابوالفضل بیهقی، با مقدمه در تاریخ تحول نثر پارسی، تألیف شادروان ذبیح‌الله صفا، انتشارات دانشگاه تهران.
  • برای آگاهی بیشتر دربارۀ «تاریخ نثر پارسی از اوایل عهد اسلامی تا روزگار ما» به صفحۀ ۳ تا ۲۲ از همین کتاب (=گنجینۀ سخن) مراجعه فرمایند.
  • همچنین برای آگاهی بیشتر دربارۀ زندگی و آثار ابومنصور مُعَمّری به مدخل ABŪ MANṢŪR MAʿMARĪ در دانشنامۀ ایرانیکا بقلم دکتر جلال خالقی مطلق مراجعه فرمایند.
The Encyclopædia Iranica, Dj. Khalegi-Motlagh:

ABŪ MANṢŪR MAʿMARĪ, minister (dastūr) of Abū Manṣūr b. ʿAbd-al-Razzāq (d. 350/961), a military commander of Khorasan under the Samanids. When the latter decided to have a Šāh-nāma composed in New Persian, he instructed his minister to gather in Ṭūs a number of Zoroastrian scholars and dehqāns; under Maʿmarī’s direction they translated the Pahlavi Xwadāy-nāmag (q.v.), expanding it with material from other sources...

  • این نسخه از مقدمۀ قدیم شاهنامۀ ابومنصوری و شاهنامۀ فردوسی در صفحۀ کتابخانه بادلین دانشگاه آکسفورد بصورت آنلاین و با کیفیت بسیار خوب بصورت رایگان در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد:
Bodleian Library MS. Ouseley Add. 176
Bodleian Libraries, University of Oxford


۱۴۰۲ مهر ۶, پنجشنبه

سالروز تأسیس انجمن ايرانشناسى

سالروز تأسیس «انجمن ايرانشناسى» بدست استاد #ابراهيم_پورداود فرخنده باد. این انجمن برای بررسی و تحقیق دربارۀ تاریخ، زبانها، ادبیات، آیینها، فرهنگ و تمدن ایران باستان در ۶ مهر ١٣۲۴ خورشیدی تشکیل شد. درود به روان پاک او و هرچه باشکوه­تر باد نام و ياد او. #پورداود #نشریۀ_ایرانشناسی


استاد ابراهیم پورداود

اساسنامه و آیین‌نامۀ انجمن ایرانشناسی در بیست و یک ماده در آدینۀ ۶ مهر ۱۳۲۴ خورشیدی تصویب شد. آیین‌نامۀ داخلی این انجمن نیز در چهارده ماده در جلسۀ یکشنبه ۲۲ مهر ۱۳۲۴ بتصویب انجمن رسید.

تصویر روی جلد کتابچۀ اساسنامۀ انجمن ایرانشناسی

در میان اسناد و مدارک و کتاب‌هایی که از استاد پورداود و نشریّۀ ایرانشناسی دارم، این کتابچه را در کتابخانۀ خود نداشتم (از چاپ این اساسنامه در شماره‌های بعدی نشریۀ انجمن ایرانشناسی ذیل «آنچه تاکنون منتشر شده است» آگاهی داشتم)، تا اینکه خوشبختانه کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران در زمان ریاست آقای دکتر رسول جعفریان، نسخۀ اسکن شدۀ آنرا در کانال تلگرام کتابخانه در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. برای آگاهی بیشتر به آن کانال مراجعه فرمایید.


https://twitter.com/iranologyscty/status/1707147511671017476

۱۴۰۲ اردیبهشت ۱۶, شنبه

به یاد بدیع‌الزمان فروزانفر

به یاد #بدیع‌الزمان_فروزانفر (Forūzānfar, B) پژوهشگر برجستۀ زبان و ادبیات فارسی، مصحّح متون، ادیب نامدار معاصر ایران و استاد ممتاز دانشگاه تهران که در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۹ ازین جهان درگذشت. او یکی از مولوی‌پژوهان بزرگ امروزی بود و در این زمینه آثار ارجمندی به یادگار گذاشت. روانش شاد.

استاد بدیع‌الزمان فروزانفر

تصویر روی جلد کتاب شرح مثنوی شریف
* آنچه نام فروزانفر را بر تارک تحقیقات ادبی و عرفانی نشاند، شیفتگی او به نبوغ ادبی شگرف مولوی جلال‌الدین محمد بلخی، و تلاش ۴۰ سالهٔ او در کار تحقیق پیرامون آثار و اندیشهٔ مولوی بود. رساله در احوال مولانا (۱۳۰۵ ش) طلیعه‌ای از مطالعات فروزانفر دربارهٔ مولوی بود که طی چهل سال با تألیف کتاب‌های مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی، احادیث مثنوی، تصحیح دیوان کبیر (کلیات شمس) و شرح مثنوی شریف ادامه یافت.  همچنین رساله در شرح احوال عطار، تصحیح معارف بهاء ولد، معارف برهان‌الدین محقق و ترجمهٔ رسالهٔ قشیریه را گام‌های جنبیِ او در راه شناخت افراد و آثار مؤثر بر تکوین شخصیت و آثار مولوی دانسته‌اند. فروزانفر در جستجوی یک مبنای علمی برای شرح مثنوی، تصحیح انتقادیِ آثار خود مولوی و آنچه را در میان منابع الهام او شامل معارف بهاء ولد، معارف برهان‌الدین محقق و مقالات شمس تبریزی می‌شد در این زمینه بر هر کار دیگر مقدم شمرد. کتاب فیه مافیه را که مجموعهٔ گفتارهای مولوی در مجالس خاص بود تصحیح کرد و با تعلیقات جامع و بایسته نشر نمود. معارف برهان محقق را ــ هرچند ظاهراً برمبنای یک نسخهٔ خطی ناقص ــ با تعلیقات محققانه و با مقدمه و فهرست‌های دقیق طبع نمود، معارف بهاء ولد را، که خود مولوی فواید والدش می‌خواند، در دو جزء جداگانه با تحقیقات عالمانه منتشر ساخت. مقالات شمس را هم ظاهراً از روی چند نسخهٔ عکسی که در اختیار داشت مقابله کرد، اما مجال طبع و تصحیح نهائی آن را نیافت.
* (از ویکیپدیای فارسی)

See Also / بیشتر بخوانید

برای آگاهی بیشتر دربارۀ زندگی و آثار و احوال استاد بدیع‌الزمان فروزانفر به مدخل FORŪZĀNFAR, Badīʿ-al-Zamān در دانشنامۀ ایرانیکا به قلم شادروان استاد دکتر عبدالحسین زرینکوب مراجعه فرمایید:

The Encyclopædia Iranica, Abd-al-Hosayn Zarrinkub: 


FORŪZĀNFAR, Badīʿ-al-Zamān
FORŪZĀNFAR, Badīʿ-al-Zamān (بدیع‌الزمان فروزانفر)(b. ca. 1903, Bošrūya, a district of Ferdows [q.v.], Khorasan, d. 1349 Š./1970 Tehran; Figure 1) Persian literary scholar and critic, professor at the University of Tehran, member of the Persian Academy.
Badīʿ-al-Zamān is the honorary title granted to him in 1920 by Qawām-al-Salṭana, who was then the governor of Khorasan. Forūzānfar’s former title was Shaikh ʿAbd-al-Jalīl and his pen name Żīāʾ. His given name was Moḥammad-Ḥasan. Born into a family of clerics, he was the son of Āqā Shaikh ʿAlī Aḥmadī Bošrūya. Forū zānfar’s childhood and youth were spent studying the Koran and Arabic. At sixteen he left for Mašhad to study Persian and Arabic literature and Islamic law (feqh) under Adīb Nīšābūrī (q.v.) and other scholars. He moved permanently to Tehran in 1922 and spent a few more years completing his education at Sepahsālār madrasa, where he chose the surname Forūzānfar while keeping the title Badīʿ-al-Zamān...
صفحۀ استاد فروزانفر در ویکی پدیای فارسی