مقدّمه هفتن يشت كوچک
مقصود از هفتن همان هفت امشاسپندان است كه شرحش در مقاله پيش گذشت. معمولاً پارسيان دو هفتن يشت تشخيص ميدهند، يكى موسوم است به هفتن يشت كوچک و ديگرى به هفتن يشت بزرگ؛ در واقع هفتن يشت كوچک مخصوص به هفت امشاسپندان و در جزو يشتهاست. هفتن يشت بزرگ متعلّق به يسناست. فقط بمناسبت آنكه مركّب از هفت ها (فصل) ميباشد آنرا نيز متعلّق به هفت امشاسپندان دانستند. ما هم هر دو را بمعرض مطالعه عموم ميگذاريم، بزودى از هفتن يشت بزرگ يا هپتنگ هائيتى صحبت خواهيم داشت. اينک در خصوص دومين يشت كه متعلّق به مهين فرشتگان مزديسناست گوئيم. هفتن يشت كوچک نسبةً كوچک و بقدمت هم بساير يشتهاى بزرگ نميرسد.
از فقره يک تا فقره شش كه ميتوان آنرا مثل يك جمله فرض نمود از هفت امشاسپند و همكاران و يارانشان و گروهى از ايزدان و فرشتگان ياد شده است. و از فقره ٦ تا انجام، دوباره از همان فرشتگان مفصّل تر اسم برده بهر يک درود فرستاده ميشود. متاسّفانه فقرات اخير اين يشت كه عبارت باشد از ١١ و ١٢ و ١٣ و ١٤ طورى عباراتش مغشوش و خراب شده است كه معنى درستى از آنها مفهوم نميشود، بخصوصه فقرات ١٣ و ١٤ كه بهيچوجه از لغات آن، معنى اى كه موافق علم اشتقاق باشد نميتوان استخراج كرد مگر آنكه يک معنى سنّتى از براى آنها قائل شويم. بخصوصه در قرأت اين يشت قطع نظر از احساسات مذهبى بدو خصلت ايرانيان قديم برميخوريم يكى ميل مخصوص آنان بزراعت و آبادى و ديگرى به پهلوانى و دليرى، چه در جزو درود و تحيّات ايزدان و فرشتگان در فقرات سوم و پنجم و هشتم و دهم بگله و رمه و خرمن گندم و زنان دارنده پسران نامور و دلير نيز درود فرستاده ميشود.
در انجام بايد بيافزائيم كه معمولاً هفتن يشت كوچک و بزرگ را در وقت عبادت باهم ميخوانند، درصورتى كه خواسته باشند با هفتن يشت كوچک اكتفاء كنند، فقرات ١١ تا ١٤ آن را هفت بار تكرار ميكنند.
يشت ها - گزارش استاد ابراهيم پورداود
ن٢ص٩٧
انجمن ايرانشناسى.
