خورداد
گزارش: استاد پورداود
ن٢ص۹۵-۹۶
در اوستا هروتات Haurvatat و در پهلوى خُردات آمده‌است. هروتات از كلمه هُروَ haurva مشتق است كه در گاتها و ساير قسمتهاى اوستا بسيار استعمال گرديده، بمعنى كامل و تمام و بى نقص و بى عيب ميباشد. همين كلمه در فرس در خطوط ميخى هرُوَو haruva آمده‌است. در سانسكريت سرو sárva گويند. بنابراين خرداد يعنى كمال و رسائى و صحّت. گذشته از آنكه حفاظت يكى از ماههاى سال سپرده باين فرشته و باسم او نامزد نموده، خردادماه گوئيم بيک شكل ديگر نيز اثرى از او در زبان ما باقى است باين معنى كه كلمه هر (هركس و هرچيز) از ريشه و بُن خرداد است و از هرُوَو haruva فرس آمده‌است.١ اين فرشته مظهر كمال اهورامزدا و در جهان ديگر، اين بخشايش رحمانى جزاى اعمال نيكوكاران است. اهورامزدا خوشى (خرداد) را بكسى بخشد كه در دنيا پندار و گفتار و كردارش بر طبق آئين مقدّس بوده‌است.٢ در عالم مادى پرستارى آب با خرداد ميباشد. اين وظيفه از براى آن از زمان قديم معلوم بوده‌است چه در خود گاتها اشاره بآن شده‌است.٣ در اوستا يشت چهارم از آن خورداد است. سومين ماه موسوم است به خرداد و روز ششم ماه نيز باسم اين فرشته است. اين روز را در ماه مذكور عيد ميگرفته‌اند باسم جشن خوردادگان.۴ بقول سنّت حضرت زرتشت در خُردادروز از فروردين ماه تولّد يافته و در اين روز مبعوث شده و در اين روز گشتاسب، دين پذيرفته‌است و در اين روز رستاخيز بوقوع خواهد پيوست.
ايزد تشتر و ايزد فروردين و ايزد باد از همكاران خورداد ميباشند. ديو گرسنگى (= تئروُ Tauru) كه در بندهش تاريچ ناميده ميشود از هميستاران و دشمنان خرداد ميباشد.
گل سوسن مخصوص بخرداد است.
پاورقی
۱ رجوع کنید به Grundriss der Neupers. Etymo. von Horn
و به Etudes iraniennes par Darmesteter p. 182
و به Handbuch der Avestasprache von Geiger
و به Altiranisches Wörterbuch von Bartholomae
٢ رجوع كنيد به گاتها يسنا ۴۷ قطعه ۱ و هرمزديشت فقره ۲۵
۳ رجوع شود به گاتها يسنا ۵۱ قطعه ۷
۴ بقول برهان قاطع خرداد روز در خردادماه موسوم است بجشن نيلوفر.
برون رفت شادان بخرداد روز / بنيک اختر و فال و گيتى فروز (فردوسى)
اشاره: خورداد و امرداد، بقلم استاد پورداود در كتاب يشت ها(بخش نخست)، با هم در يک گزارش آمده‌اند. آنچه ملاحظه فرموده‌ايد، فقط موضوع خرداد از آن گزارش بوده است.
انجمن ایرانشناسی.
See Also / بیشتر بخوانید
فرهنگ معين
خرداد xordād (در پهلوى=xordāt)
١- نام ايزدى است. ٢- ماه سيم از سال شمسى. ٣- روز ششم از ماه شمسى.
خردادگان xordādgān
جشنى در ايران باستان كه در روز خرداد(ششم) از ماه خرداد برپا ميشده.
نگاه كنيد به The Encyclopædia Iranica: HORDĀD
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر