به یاد ذبیح‌الله صفا (Zabihollah Safa) پژوهشگر برجسته، مصحّح متون، ادیب نامدار معاصر ایران و استاد ممتاز دانشگاه تهران که در ۹ اردیبهشت ۱۳۷۸ از این جهان درگذشت. از او آثار ارجمندی همچون «تاریخ ادبیّات در ایران» و ده‌ها #کتاب دیگر به یادگار مانده است. روانش شاد باد. #ذبیح‌الله_صفا
 |
تصویر استاد دکتر ذبیح‌الله صفا در لوبک آلمان سال ۱۹۹۶ میلادی |
دکتر ذبیح الله صفا
به سال ۱۲۹۰ خورشیدی در شهمیرزاد سمنان کودکی زاده شد که سالهای پسین، کسی بود که بر تارک دانشگاه تهران، چون ماه تابان درخشید. سال ۱۳۰۴ رهسپار تهران شد، آموخت و آموخت، تا آنگاه که در ۱۳۲۲ «حماسه‌سرایی در ایران» را دانشنامۀ دکتری خود کرد. نوشتارهای ادبی، تاریخی و فلسفی او از ۱۳۱۲ خورشیدی در چندین مجله به‌چاپ رسید. در ۱۳۲۲ در دانشکدۀ ادبیات، تاریخ ادبیات ایران را آموزش داد. از ۱۳۲۰، نخست، معاون، آنگاه کفیل دانشسراهای مقدماتی، رئیس اداره تعلیمات عالیه و تعلیمات متوسطه وزارت فرهنگ و عضویت یونسکو را به‌عهده داشت.
 |
| تصویر روی جلد کتاب گنجینۀ سخن جلد اول |
گفتنی است که در سال ۱۳۲۰ دکتر خانلری بر آن بود تا مجلۀ سخن را منتشر کند، اما به‌انگیزه سن کمش، پروانۀ مدیر مسؤولی به‌نام ذبیح الله صفا صادر شد که یک سال بعد، خود خانلری مدیری و سردبیری مجلۀ سخن را به‌دست گرفت.
دکتر ذبیح الله صفا از استادان نام‌آور و بنام دانشگاه تهران، پژوهش‌هایی ماندگار را در زمینۀ ادبیات کهن پارسی انجام داد که شهره‌ترین آثارش کتابهای «تاریخ ادبیات ایران در ۸ جلد»، «حماسه‌سرایی در ایران»، «تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تا قرن پنجم هجری»، «مزداپرستی در ایران قدیم (نوشتۀ آرتور کریستن سن با ترجمۀ دکتر صفا)»، «گنجینۀ سخن: پارسی‌نویسان بزرگ و منتخب آثار آنان در ۶ جلد»، «گنج سخن: شاعران پارسی‌گوی و منتخب آثار آنان (از رودکی تا بهار) در سه جلد» نام دارند. او همچنین «دیوان عبدالواسع جبلی» و «دیوان سیف‌الدین فرغانی» را تصحیح و «مرگ سقراط» و «مادر دیوانه» را ترجمه کرده است.
فهرست کامل آثار ایشان ازجمله کتابها و مقالات و یادداشتها را در کتاب ارج نامۀ دکتر ذبیح الله صفا، به کوشش: سید علی آل داود، انتشارات میراث مکتوب، تهران: ۱۳۹۰- ۶۲۲ ص/ قطع وزیری، شابک: 1-006-203-600-978 مطالعه بفرمایید.
 |
| تصویر روی جلد کتاب ارج نامۀ ذبیح الله صفا |
از پیشگفتار کتاب: ارج نامۀ شادروان دکتر ذبیح الله صفا بر مبنای کنکاش در آثار و منابع چاپی و احیاناً خطی بازمانده از ایشان و نیز اسناد موجود در سازمان اسناد ملی ایران تهیه و تکمیل شده است. این ارج نامه شامل 6 بخش و دو پیوست است: بخش اول حاوی گزارش زندگی و وصف آثار متعدد دکتر صفاست، در تدوین قسمت مربوط به مقالات دکتر صفا مأخذ اصلی ما، دورۀ 6 جلدی فهرست مقالات فارسی استاد ایرج افشار بوده است. بخش دوم یادها و خاطرات مشتمل بر 5 نوشته که همگی به قلم همکاران و دوستان و شاگردان دکتر صفاست. بخش چهارم: شیوۀ تصحیح و ویرایش متون و بخش پنجم - که مفصل ترین و مهمترین بخش کتاب است - مشتمل بر مقالات متعدد در نقد و بررسی آثار دکتر صفاست. آخرین بخش، حاوی دو مقاله اهدایی است، کتاب دو پیوست هم دارد، پیوست اول تاریخ زبانهای ایرانی و پیوست دوم تاریخ جشنهای ایران، این دو پیوست متضمن سخنرانی های دکتر صفا در رادیو ایران در سالهای نخست تأسیس آن است که به زبان ساده و روشن ادا شده است.
پیوند این کتاب در سایت گودریدز
دکتر ذبیح الله صفا در سال نخستین پدیداری رادیو، تاریخ زبانهای ایرانی و تاریخ جشنهای ایرانی را چندی باز گفت. دکتر ذبیح الله صفا در سالهای پسین زندگی در شهر لوبک آلمان می‌زیست. وی در سال ۱۳۷۸ در لوبک آلمان درگذشت.
منبع:
تاریخچه مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران
